Page 9 - Samsun E-Dergi Sayı 4
P. 9
J. Macdonal Moltke İsmail Habib
Kinneir “Samsun pek hoş, eski bir Sevük Samsun E-Dergi
Ceneviz kalesi, birçok güzel
1813- 1814 yıllarında yapılı Türk konağı, birkaç taş İsmail Habib Sevük, 1936’ da
Anadolu’yu gezen İngiliz cami ve han uzaktan göze Samsun’un panoramasını
seyyah J. Macdanol Kinneir çarpıyor. Bütün kasaba bir şöyle çizer:
ise; “Koy kenarında zeytin ormanıyla çevrili bu “Renkli iki ırmak, biri kızıl,
ağaçlıklar arasında zeytinlikler dağı kaplıyor biri yeşil; Karadeniz’in
kurulmuş güzel bir Samsun ve köşkler ve bahçeler, mezopotamyası kıyının
manzarasından bahisle; evler görülüyor. Tepenin sıradağları arasında bu iki
şehrin etrafının Türkler doruğunda bir köy var. ırmak, güneyden kuzeye
tarafından inşa edilmiş Onun arkasında da 3000 uzanarak, iki koldan denizi
olması lazım gelen bir ayak kadar yüksek ormanlık fethedede büyük bir yarım
sur ile çevrili olduğunu, dağlar diziliyor. daire çizerler. Dairenin dibi
beş hamamı ve büyük Anadolu’nundur. Kabarık
bir hanı bulunduğunu, Öğleden sonra limanın yanları, ırmaklarındır.
nüfusunun 2000 olduğunu” ve çevrenin planını almak Düzlük, çalışkan iki ırmağın
anlatmaktadır. için faydalandım. Şehrin oluşturduğu o iki kara
çeyrek mil kuzeyinde eski düzlüğü, vapurdan uzanmış
bir mendirek harabesiyle görünürler. Samsun bu
kazanılan temeller buldum; iki ırmak ağızının tam
bunlar dev gibi iri yontma ortasındadır.
taşlardan yapılmıştı.
Bunların arkasındaki Samsun denize bakarken
tepe eski sur kalıntılarıyla sağdan sola doğru
çevrilmişti. Daha ilk gittikçe satıhları daralıp
çağlardan beri adı fenaya istifaları azalan dört
çıkan Karadeniz ne çok müselleten (üçgenden)
fırtınalıdır, ne de bizim ibaret. Müsellelerin deniz
Baltık denizi gibi çoğu kıyısındaki kaideleri birbirine
zaman sisle örtülür. Onun bitişik ve tepeden doğru
gibi sığlık ve çatak yerleri uzanan zirveleri birbirinden
de yoktur. Büyük tehlike en ayrı: En sağdaki müselles
başta muhafazalı iskeleler şehrin en dolgu ve büyük
ve emniyet altına alınmış kısmı; Orta yerde sarı boyalı
limanların olmayışıdır.” diye bir kilise, belli eskiden
kenti tanıtmaktadır. orası Hıristiyan mahallesi
olacak. İkinci müselles;
ötekilerinkinden daha basık,
büyük gövdeli yapılar ve
tütün depoları; anlaşılıyor
şehrin ticaret merkezi orası.
En solda sonuncu kısım,
bu müsellesin sivriliği daha
belirsiz. Sahilde kocaman
duruşlu hükümet konağı,
ortada mektepler, en kıyıda
lise; belli resmi Samsun
ortada. Bu son iki kısımda
hiç minare yok. Demek ki
Samsun’un iki sağı daha eski
ve iki solu daha yeni.”
9
Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı
