Page 95 - Samsun E-Dergi Sayı 7
P. 95
ve doğruluğu kanıtlanmamış yatamama vb. gelişebilir. Öte bir kavramı anlayamazlar.
haberleri paylaşmak hem bireyin yandan, bireylerde önceden 5-6 yaşından küçük çocuklar
hem de toplumun ruh sağlığı var olan ve eşik altı seyreden için ölüm gündelik hayatta Samsun E-Dergi
açısından aşırı tehlikelidir. psikiyatrik bozukluklar travma var olan birinin artık orada
ile birlikte eşik üstüne çıkabilir. olmaması kadar basit bir
Örneğin, depresyon, yaygın anlama gelmektedir. 6-10 yaş
anksiyete bozukluğu, bipolar arasındaki dönemde yer alan
Duygusal tepkiler bozukluk vb. şiddetlenebilir. çocuklar zamanla ölümün
depremden birkaç Çocuklarda nörogelişimsel geri dönülmez oluşu ve tüm
yaşam işlevlerinin durduğunu
bozukluk (dikkat, öğrenme
hafta sonra bile bozuklukları, otizm spektrumu anlamaya başlarlar. Yedi yaş
artarak devam vb.) belirtileri artış gösterebilir. civarında ölümün engellenemez
ve evrensel bir olgu olduğu artık
ediyorsa Deprem sonrası ilk birkaç hafta kavranmaya başlanır. Ölümün
nedenlerine ilişkin düşünceleri
şok ve kafa karışıklılığı devam
travma sonrası eder. Sonrasında zamanla öfke, somut düzeydedir. Sihirli öğeler
stres bozukluğu çaresizlik ön plana geçer. Birinci hala düşüncenin parçası olmaya
aydan itibaren de depresif
devam eder. Ölülerin yaşayanları
(TSSB) duyguların eşlik ettiği kabullenme gördüğünü ya da işittiğini var
söz konusu olabilir. sürecine geçiş olur. Pek çok sayarlar ve bunun bir sonucu
olarak öleni memnun etmek için
bireyde bu depresif süreç aylarca
hatta yıllarca sürebilir. Medyanın çabalarlar. 10 yaşından sonra
depreme ilgisi azalır. İlk dönem çocuğun ölüm kavramı giderek
Psikiyatrik yardım kahramanları ve yardımseverler daha somut hâle gelir ve bir
gerekli olan git gide ortamdan çekilir. Bireyler kayıp olgusunun uzun vadedeki
durumları fark kayıp ve yoksunluklarıyla baş sonuçlarını daha iyi görebilirler.
etmeliyiz. başa kalabilirler. Psikososyal
destek ihtiyacının en çok Bir yakınını
arttığı dönem de bu depresif kaybeden ve yas
Bazı çocuklar depremden biraz
daha fazla etkilenmektedir. yakınmaların şiddetlendiği, yaşayan ergene
Travma sonrası hemen her travma sonrası 1-6 aylık yaklaşımda nelere
bireyde yaşanabilen korku, kaygı, dönemdir. Bu süreçte ruh sağlığı dikkat etmeliyiz?
çaresizlik, öfke, kafa karışıklığı, açısından belirleyici olan bireysel/
hissizleşme gibi duygusal tepkiler ailesel biyolojik, psikolojik ve Ölüm sonrası yas tepkisi şok,
depremden birkaç hafta sonra sosyal sağlıklı/sağlıksız altyapı inkâr, pazarlık, öfke, çaresizlik,
bile artarak devam ediyorsa ve uygun psikososyal destek depresyon ve kabullenme
travma sonrası stres bozukluğu sistemlerinin ulaşılabilirliğidir. gibi aşamalarla seyreder. Anî
(TSSB) söz konusu olabilir. Ölüm durumuyla ölümlerde inkâr duygusu daha
TSSB, deprem anının tekrar uzun süre yaşanabilir. Öfke
tekrar yaşanması ve zihinden karşılaşan çocuğa duygusu daha yoğun olabilir.
atılamaması, kapalı alanlara nasıl yaklaşalım? Kaygı belirtileri ön plana çıkabilir.
girememe, uyku sorunları, Bir çocuğu, kardeşi, anne/
kabuslar, öfke, depresif belirtiler, Farklı gelişimsel dönemdeki babayı kaybetmek çok daha acı
hayaller görme, aşırı unutkanlık çocukların ölümün anlamına verici olabilir. Bireyin günlük
vb. çok farklı şekillerde kendini ilişkin kavramsal anlayışları yaşantısı, rutin davranışları
gösterebilir. Pek çok çocukta farklıdır. Yasın görünümü doğrudan etkilenir ve ölüm
da gerileme (regresyon) yani ve sonuçları, çocuğun ölüm sonrası yaşanan yoksunluklar
yaşından küçük davranmaya anında ölümle ilgili kavramların belirgin olabilir. Kaygı yaratan
başlama da sık görülen tepkiler gelişimine bağlıdır. 2-2,5 durumlara karşı tahammül
arasındadır. Örneğin, parmak yaşındaki çocukların ölümle düzeyi düşük bir ergen bir kayıp
emmeye başlama, altını ıslatma, ilgili fikirleri çok belirsizdir. yaşadığında bayılma, duygusal
kekeleme, anneden ayrılamama, Buna karşılık iki yaşından küçük çözünme gibi yoğun kaygılı
okula gitmek istememe, yalnız bebekler ise ölümle ilgili herhangi 95
