Page 109 - Samsun E-Dergi sayı 9 Türkçe
P. 109

Erzurum valiliğine getirilen      Tayyar Mahmut Paşa Nizâm-ı
           Battal Hüseyin Paşa bu            Cedit aleyhtarlarına verdiği
           görevindeyken Mart 1801           destek bahane edilerek önce                                            Samsun E-Dergi
           tarihinde vefat etti.             Dimetoka’ya sürgün edildi,
           Battal Hüseyin Paşa’nın           çok geçmeden de idam edildi
           ölümünden sonra ailenin           (24 Ağustos 1808). Böylece
           reisliği Tayyar Mahmut            Canikli Ali Paşa’nın kurmuş
           Paşa’ya geçmiş oldu. Vezirlik     olduğu hanedanın yaklaşık
           rütbesine yükseltilen Tayyar      elli yılı bulan Kuzey ve Doğu
           Mahmut Paşa Trabzon,              Anadolu’daki hakimiyeti son
           Diyarbakır ve Erzurum valiliği    buldu.
           yaptı. Rumeli’deki Dağlı
           eşkıyasıyla mücadelede görev
           aldı. Aynı tarihlerde Sultan             Ali Paşa’nın
           III. Selim, Nizam-ı Cedit-i            Bafra’da hâlen
           uygulamak şartıyla Amasya’yı
           ve Sivas’ı Çapanoğullarının           ayakta olan bir
           idaresine verdi. Bunu                 çeşmesi, Tayyar
           hazmedemeyen Tayyar Paşa            Paşa’nın Bafra ve
           Nizam-ı Cedit karşıtlarının da
           kışkırtmasıyla isyan etti. Fakat    Çarşamba’da bina
           hükümet kuvvetleriyle girdiği         ettirdiği ve hâlâ
           çatışmayı kaybederek Kırım’a        kullanılan camiler
           kaçtı.
                                                 bulunmaktadır.

           İstanbul’da Nizam-ı Cedit
           aleyhtarlarının başlattığı        Ailenin siyasî ve malî mirası
           Kabakçı Mustafa isyanı            büyük kısmı bölgenin diğer
           ve Sultan IV. Mustafa’nın         güçlü ailesi ve aynı zamanda
           saltanatı Caniklizâdeler          Caniklizâdelerin de yakını
           için yeni bir fırsat doğurdu.     olan Hazinedarzâdelere
           Kırım’da firarda bulunan          intikal etti. Geride bıraktıkları
           Tayyar Mahmut Paşa                bazı eserler onların bugün
           yeni padişah tarafından           hâlâ anılmasına vesile
           affedildi. İstanbul’a gelen       olmaktadır. Ali Paşa’nın
           Tayyar Paşa’ya, Trabzon           Bafra’da hâlen ayakta olan
           valiliği yanı sıra Sadaret        bir çeşmesi, Tayyar Paşa’nın
           kaymakamlığı görevleri            Bafra ve Çarşamba’da bina
           verildi. Caniklizâdelerin devlet   ettirdiği ve hâlâ kullanılan
           yönetiminde ulaştıkları en        camiler bunlar arasındadır.
           yüksek mevki bu oldu.             Battal Hüseyin Paşa’nın
                                             Şarkîkarahisar’da ve Mikdat
           Temmuz 1808’de tahta              Ahmet Paşa’nın Amasya’da
           çıkan ve merkeziyetçi iç          vakıfları vardır. Tayyar
           siyaset hedefleyen Sultan II.     Mahmut Paşa ve Hayrettin
           Mahmut’un ilk hedeflerinden       Ragıp Paşa şair kimlikleriyle
           birisi Caniklizâdeler oldu.       de tanınmışlardır.                                                  109
   104   105   106   107   108   109   110   111   112   113   114