Page 108 - Samsun E-Dergi sayı 9 Türkçe
P. 108
çokça görülmektedir. Bunun faaliyetlerini arttırması, Şam eyaleti valiliklerinde
Osmanlı Devleti Zamanında Karadeniz’de Bir Yerel Hanedan: Caniklizâdeler
bir örneği de Caniklizâdelerin yeni bir savaş ihtimalini bulundu. Mikdat Ahmet
hayatında önemli bir safhayı kuvvetlendirdi. Hükümet bu Paşa ise Diyarbakır, Konya,
teşkil eden Çapanoğulları ile süreçte Canikli Ali Paşa’nın Sivas ve Halep valiliklerini
giriştikleri mücadeledir. Bu tecrübesinden istifade yürüttü. 1787 – 1791 Rus
mücadelenin ilk safhasında etme yoluna gitti. Canikli savaşında Boğdan Başbuğu
Ali Paşa, hükümetin desteğini Ali Paşa’nın 1784 yılında olarak görevlendirildi. Fakat
de alan rakibi karşısında Hac Emirliği görevi ile Şam başarısızlığı yüzünden
yenildi ve Kırım’a firar valiliğine tayini gündeme azledildi.
ederek kurtulmayı başardı geldi. Fakat Kafkasya
(Kasım 1779). Canikli Ali Paşa siyasetinde kendisinin 1788’de Kafkasya
elde ettiği güç sayesinde tecrübelerine ihtiyaç sahillerindeki Anapa kalesini
kendisini, devlet otoritesini duyulduğu için bundan muhafaza etmesi şartıyla
hiçe sayacak kadar kudretli vazgeçildi. Trabzon valiliğine getirilen
görmüştü. Fakat yaptığı işin Battal Hüseyin Paşa Ruslar’a
hatalı olduğunu anlayınca Canikli Ali Paşa son görev yeri yenildi ve yanında bulunan
geri adım attı. Böylece hem olan Erzurum’da 26 Haziran oğlu Tayyar Mahmut Bey
öldürülmekten kurtulmuş, 1785 tarihinde vefat etti. ile beraber esir düştü (Ekim
hem de kaybettiği itibarına Caniklizâdeler sülalesinin 1790). Anapa kalesinin
yeniden kavuşmanın hüküm sürdüğü saha onun Rusların eline geçmesi Sultan
yolunu açmış oldu. zamanında Erzurum, Sivas, III. Selim’i çok kızdırdı. Battal
Üstelik bu defa devletin, Amasya, Kastamonu ve Kars Paşa’nın isteksiz davranışına
fikirlerine değer verdiği ve gibi eyalet ve sancakları içine ve Ruslara karşı mukavemet
tavsiyelerine uyduğu bir alıyordu. Basiretli ve muktedir etmeyişine içerleyen padişah
devlet adamı olarak geri kişiliğiyle tanınan Ali Paşa, bu tarihlerde Canik muhassılı
döndü. Sadrazam İzzet yeri geldiğinde zorba bir ve Karahisar-ı Şarkî voyvodası
Mehmet Paşa, Anadolu’da yönetici olarak davranmıştır. olan oğlu Hayrettin Bey’i ve
Çapanoğulları lehine bozulan Kendi zamanındaki diğer Filibe’de sürgünde bulunan
dengeyi tWr düzeltmek taşra ümerasından farklı Mikdat Ahmet Paşa’yı idam
için Ali Paşa’nın affedilmesi olarak eli kalem tutan ettirdi. Böylece ailenin
gerektiği konusunda Sultan birisiydi. III. Mustafa ve I. Karadeniz taraflarındaki
I. Abdülhamid’i ikna etti. Abdülhamit devirlerindeki hükümranlığı bir kez daha
Böylece aile fertlerine eski olaylarla devlet kurumlarının kırılmış oldu.
rütbeleri ve görevleri iade işleyişini ve idarecilerin
edildi. Ali Paşa Trabzon tutumunu tenkit eden bir Battal Hüseyin Paşa ve
valiliğine, Mikdat Ahmet risalesi vardır. oğlu Tayyar Mahmut Bey
Paşa da Erzurum valiliğine dokuz yıl Rusların elinde esir
ve Amasya sancağı Nüfuzlu bir vezir olan Ali kaldılar. Mart 1799’da Rus
mutasarrıflığına getirildi Paşa’nın hanedanının Çarı I. Pavel’in de aracılığıyla
(Temmuz 1781). Bu arada sönmemesi için oğlu baba-oğul affedilerek ülkeye
Ali Paşa, rakibi Çapanoğlu Kapıcıbaşı Battal Hüseyin geri döndüler. Vezirlik
Mustafa Bey’i ortadan Bey vezir rütbesiyle rütbesi iade edilen Battal
kaldırarak intikamını Erzurum valiliğine ve Şark Hüseyin Paşa Trabzon
almaktan geri durmamıştır. seraskerliğine getirildi valiliğine, Tayyar Mahmut
(2 Temmuz 1785). Daha Bey ise Canik muhassıllığı
1783 yılında Rusya’nın Kırım’ı sonra Trabzon, Halep, ve Amasya mutasarrıflığı
108 işgali ve Kafkasya’ya yönelik Hac Emirliği ile birlikte görevine atandı. Daha sonra
